Co oznacza termin lingua franca?

Słyszałeś określenie lingua franca i zastanawiałeś się, co to może znaczyć? Spokojnie, zaraz wszystko wytłumaczymy. Ba, nawet dowiesz się, że prawdopodobnie znasz lingua franca. Zaskoczony?!

Nie oszukujmy się, pewnie każdy z nas doświadczył sytuacji, gdy ktoś na spotkaniu czy na przyjęciu użył jakiegoś słowa lub sformułowania, którego nie zrozumiałeś. Najczęściej są to różnego rodzaju wyrażenia obcojęzyczne albo takie, które mają swoją genezę w dawnych językach np. w łacinie. Jednym z nich jest z pewnością lingua franca. 

Znaczenie lingua franca

Szukając definicji lingua franca, trafiamy na dwa rozwiązania – w znaczeniu wąskim i w znaczeniu szerokim. Zacznijmy od tego pierwszego.

Pojęcie „lingua franca” (dosłownie język Franków) pochodzi od średniowiecznej formy języka romańskiego, używanej jako język kontaktowy między różnymi grupami językowymi w basenie Morza Śródziemnego. Był to swego rodzaju dialekt romański, który powstał z mieszanki języka francuskiego, włoskiego, hiszpańskiego, greckiego i arabskiego. Z tego powodu o lingua franca mówiło się, że to język pośredni. Język Franków powstał w sposób naturalny i był używany na potrzeby handlu w portach Morza Śródziemnego (rodzaj języka pidżynowego). Dziś być może określilibyśmy go jako złożona gwara albo branżowy slang.

Przykładem takiego mieszanego języka jest też (a właściwie była) greka koine – wspólny dialekt grecki, który zastąpił klasyczny język starogrecki. Koine była używana szczególnie we wschodniej części Morza Śródziemnego i była drugim, po łacinie, językiem Imperium Rzymskiego.

Dzisiaj język Franków już nie funkcjonuje, a znaczenie słowa lingua franca trochę się zmieniło.

Współczesna lingua franca

Obecnie termin ten odnosi się do języka, który służy do komunikacji między grupami językowymi, których języki ojczyste są różne. Lingua franca może mieć różne formy i pochodzić z różnych języków, w zależności od regionu, w którym jest używana. Przykładami lingua franca są angielski, francuski, hiszpański czy arabski. Takim też powszechnym i uniwersalnym językiem miało być esperanto. 

W dzisiejszych czasach lingua franca odgrywa szczególnie ważną rolę w komunikacji międzynarodowej, zarówno w biznesie, jak i w podróżach czy nauce. 

Już tłumaczymy to obrazowo. Gdy spotyka się naukowiec z Japonii z naukowcem z Niemiec, jest duża szansa, że rozmawiają po angielsku – to jest ich lingua franca. Międzynarodowa konferencja zwykle toczy się w języku „uniwersalnym”, zwykle angielskim (zwykle też tłumaczenie konferencyjne dostępne jest tylko w jęz. angielskim). Podczas spotkania polityków z Ameryki Południowej prawdopodobnie w użyciu jest język hiszpański – ich lingua franca.

Czy język angielski to współczesna lingua franca

Obecnie najczęściej używanym językiem lingua franca jest angielski. Angielski jest szeroko rozpowszechniony i używany jako język komunikacji międzynarodowej w wielu dziedzinach, takich jak biznes, nauka, technologia, turystyka czy dyplomacja. Stanowi podstawę wielu umów, konferencji, publikacji naukowych, tekstów specjalistycznych i jest dominującym językiem w obszarze internetu. 

Angielski jako lingua franca umożliwia komunikację między osobami o różnych językach ojczystych, którzy nie posiadają wspólnego języka. Jest to często wybierany język w sytuacjach, gdy grupa ludzi pochodzi z różnych krajów i kultur.

Warto jednak zauważyć, że istnieją również inne języki, które odgrywają rolę lingua franca w określonych regionach lub dziedzinach. Na przykład, arabski pełni taką rolę w krajach arabskojęzycznych, francuski w niektórych częściach Afryki, a hiszpański w niektórych hiszpańskojęzycznych krajach Ameryki Łacińskiej. Jednak żaden z tych języków nie ma globalnego zasięgu i powszechności jak język angielski.

No i co – okazało się, że znasz lingua franca, prawda?